Z uwagi na pandemię, nowe i niejasne przepisy, ZUS nie weryfikował w szczególny sposób uprawnień do dodatkowych zasiłków opiekuńczych i w większości przypadków wydawał pozytywne decyzję.

Tak jak się spodziewaliśmy, obecnie ZUS weryfikuje wydane decyzje i żąda zwrotu nienależnie wypłaconych dodatkowych zasiłków opiekuńczych.

Przyczyny zwrotu są różne, np. niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z uwagi na odmowę zwolnienia z opłacania składek, czy też niepodleganie ubezpieczeniom na dzień 1 lutego 2020 roku.

Czy otrzymanie decyzji o odmowie prawa do zasiłku opiekuńczego i ustaleniu, że jest on nienależny przesądza automatycznie o konieczności jego zwrotu?

NIE!

Wielokrotnie pisaliśmy, że w orzecznictwie sądowym, w tym również Sądu Najwyższego dotyczącym problematyki zwrotu nienależnie pobranych świadczeń jednoznacznie przyjmuje się, że organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranych świadczeń tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę.

W związku z powyższym obowiązek zwrotu obciąża zatem tylko i wyłącznie tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc, że świadczenie to mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej.

W takiej sytuacji żądanie zwrotu nienależnego świadczenia z ubezpieczenia społecznego uzasadnione jest tylko wobec osoby, która otrzymała świadczenie bez podstawy prawnej, i tylko wówczas, gdy miała świadomość, że wypłacone świadczenie jej się nie należy. W konsekwencji zaś powyższego wypłacenie świadczenia osobie w sposób, na który nie miała wpływu wina świadczeniobiorcy, nie uzasadnia powstania po stronie osoby ubezpieczonej obowiązku zwrotu pobranego świadczenia.